της ΜΑΙΡΗΣ ΛΑΓΑΝΑΣ---
Οταν μια γυναίκα λέει «όχι», εννοεί «ναι»; Αν δεν είστε σίγουροι για την απάντηση, έχετε πιθανώς ενστερνιστεί το περίφημο σεξιστικό στερεότυπο που θέλει τη γυναίκα ολίγον «ένοχη» για τον βιασμό της .
Ο βιασμός είναι ένα έγκλημα που συχνά μένει κρυφό. Οπως εξηγεί η νομικός-εγκληματολόγος Μαρία Τσιλιακού , «είναι πολλοί οι παράγοντες που αποτρέπουν τις γυναίκες από την καταγγελία των περιστατικών σεξουαλικής βίας:ο φόβος του στίγματος και της εκδίκησης, η έλλειψη οικονομικών μέσων, η συναισθηματική εξάρτηση, η ανησυχία για τα παιδιά σε περιπτώσεις όπου θύτης είναι ο σύζυγος και η αδυναμία πρόσβασης σε κέντρα αντιμετώπισης και αποκατάστασης».
Για τις γυναίκες αυτές η σιωπή είναι χρυσός: Κανείς αστυνομικός δεν θα νεύσει υπαινικτικά στον συνάδελφό του κατά τη διάρκεια της καταγγελίας, κανείς εφημερεύων γυναικολόγος δεν θα υπονοήσει την ενοχή της δεκαοκτάχρονης που κυκλοφορούσε νύχτα «ντυμένη προκλητικά», κανένας ένορκος δεν θα την κοιτάξει υποτιμητικά σε μια αίθουσα δικαστηρίου.
Ο εχθρός είναι γνωστός
«Ο βιασμός είναι πρωτίστως ένα έγκλημα βίας και επιβολής και όχι σεξουαλικό. Στην παρεξήγηση αυτή κύρια αιτία είναι η παραπληροφόρηση όσον αφορά τη σεξουαλική πράξη,η οποία αντί να είναι πράξη αγάπης και στοργής γίνεται μια μηχανική πράξη εκτόνωσης, όπου ο ανδρισμός μετρείται από μεγέθη και διάρκειες και η παραπληροφόρηση αυτή εξακολουθεί να διαχέεται στα νέα παιδιά κυρίως,αλλά όχι μόνο, με τις διάφορες ταινίες πορνό» μας λέει ο καθηγητής του Τομέα Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου κ. Αντώνης Δ. Μαγγανάς. Τις περισσότερες φορές ο βιασμός είναι ένα έγκλημα «προμελετημένο» από πρώην και νυν εραστές, ευγενικούς γείτονες, βίαιους συζύγους...
Πολλές γυναίκες-θύματα αρνούνται να πιστέψουν ότι ο εξαναγκασμός σε συνουσία μέσα στον γάμο είναι βιασμός. Για εκείνες, όπως και για την πλειονότητα του κόσμου, ο βιαστής είναι ένας ξένος, ακόμη και αν οι ειδικοί επιμένουν για το αντίθετο: «Οι γυναίκες έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να βιαστούν από ένα γνωστό πρόσωπο παρά από έναν άγνωστο.Επίσης,η πλειονότητα των γυναικώνπου εξαναγκάζονται να κάνουν σεξ με τον σύντροφό τους δεν το αντιλαμβάνονται ως βιασμό.
Βιασμός δεν είναι μόνο το στερεότυπο που όλοι έχουμε στο νου μας: Ότι έρχεται ένας άγνωστος σε ένα στενό δρομάκι αργά τη νύκτα και επιτίθεται σε μια κοπέλα που περπατάει μοναχή. Τυγχάνει βέβαια και αυτό, αλλά εξ' ίσου συχνό φαινόμενο είναι ο βιασμός από κάποιο πρόσωπο που μας είναι ήδη γνωστό, είτε αυτό είναι κάποιος με τον οποίο έχουμε μια απλή γνωριμία, είτε κάποιος που νομίζαμε για καλό φίλο, είτε ακόμη κάποιος συγγενής.
Αυτές είναι και οι περιπτώσεις στις οποίες τα πράγματα μπερδεύονται περισσότερο μέσα στον ψυχισμό της κοπέλας, διότι αρχίζουν να αναφύονται ερωτήματα όπως, "τελικά ποιoν μπορώ να εμπιστευτώ;", ή ακόμη "Στα αλήθεια υπήρξα θύμα βιασμού, ή μήπως αυτό που έγινε ήταν και με τη δική μου θέληση;"
Ένα κριτήριο με το οποίο μπορεί κάποιος να βεβαιωθεί κατά πόσο αυτό που έγινε ήταν ή δεν ήταν βιασμός, είναι η παρουσία του φόβου. Μήπως εκείνη την ώρα υπήρξε κάποια εμφανής ή υπονοούμενη απειλή που μετέδωσε τo συναίσθημα του φόβου και τη σκέψη "Αν αρνηθώ αυτό που ζητά τότε κινδυνεύω"; Αν υπήρχε αυτή η απειλή και αυτός ο φόβος τότε πρόκειται για βιασμό, έστω και αν δεν υπήρξε σωματική αντίσταση από την πλευρά της κοπέλας.
Ακόμη και αν κατά τη διάρκεια του βιασμού η κοπέλα βίωσε απόλαυση, ούτε και τότε αλλάζει ο,τιδήποτε: Η απόλαυση είναι μια αυτόματη φυσιολογική αντίδραση του σώματος στο σεξουαλικό ερεθισμό, και ουδόλως μπορεί να θεωρηθεί ως απόδειξη συναίνεσης.
Είναι σημαντικό να μπορέσει η κοπέλα να δει ένα βιασμό για αυτό που ήταν, και όχι να πεισθεί να τον δει ως "απλά κάτι που έγινε". Και αυτό, όχι μόνο για να οδηγηθεί ο ένοχος ενώπιον της δικαιοσύνης - είναι και αυτό μια δυνατότητα, αν η ίδια η κοπέλα επιλέξει να κάνει καταγγελία στην αστυνομία - αλλά επίσης ώστε να γίνουν ισχυρότερες οι αντιστάσεις της σε περίπτωση που κάτι ανάλογο προκύψει ξανά στο μέλλον: Αν σε αντίθετη περίπτωση η κοπέλα αποδεχθεί ως "φυσιολογικό και δικαιολογημένο" αυτό που έπαθε, τότε στο μέλλον κινδυνεύει να βρεθεί παγιδευμένη σε μια σειρά καταστάσεων, όπου κάποιος θα την εξουσιάζει με την απειλή χρήσης βίας.
Ο θυμός και η οργή είναι δυο απόλυτα κατανοητές και απόλυτα σεβαστές πρώτες αντιδράσεις στη συνειδητοποίηση ότι έχει προκύψει βιασμός. Με τον καιρό, ο θυμός αυτός είναι καλό να μετουσιωθεί σε δύναμη ψυχής, το δε ένοχο πρόσωπο να ξεχαστεί από τη μνήμη ώστε να πάψει να δηλητηριάζει τα συναισθήματα της κοπέλας με την ενθύμησή του.
Αν το ένοχο πρόσωπο ήταν κάποιος γνωστός, τον οποίον η κοπέλα εμπιστευόταν, τότε προκύπτει και το ζήτημα του ποιον μπορεί να εμπιστευτεί στο μέλλον. Αν για κάποιο διάστημα χρόνου η κοπέλα θελήσει να κλειστεί στον εαυτό της, αυτό είναι απόλυτα κατανοητό, σιγά - σιγά όμως θα χρειαστεί να παλέψει και να νικήσει τους φόβους της ώστε να μπορέσει να εμπιστευτεί ξανά. Μετά από μια τέτοια εμπειρία, η κοπέλα θα έχει η ίδια αποκτήσει μια διαίσθηση σχετικά με το ποιοι άνθρωποι πιθανόν να είναι επικίνδυνοι, και είναι καλό αυτή τη διαίσθησή της να την ακούει.
