Κατάργηση του αφορολογήτου για τους ελεύθερους επαγγελματίες, μείωση του αφορολόγητου κάτω από τις 10.000 ευρώ για μισθωτούς και τους συνταξιούχους, αλλά και νέο φορολογικό πακέτο για τα ακίνητα, βρίσκονται μέσα στα σχέδια του οικονομικού επιτελείου, μετά τις αυστηρές παρατηρήσεις που δέχθηκαν από τους ελεγκτές της τρόικας.
Στον προβληματικό τομέα των εσόδων, ο οποίος απασχόλησε πολύ τις διαπραγματεύσεις των ελεγκτών της Ε.Ε., του ΔΝΤ και της ΕΚΤ με στελέχη του οικονομικού επιτελείου, το συμπέρασμα ήταν ότι πέρασε ένας ολόκληρος χρόνος χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Ο μηχανισμός είσπραξης των φόρων είναι το ίδιο αναποτελεσματικός όσο ήταν και το Μάιο του 2010, ενώ ο μηχανισμός αναμόρφωσης, που είχε υποσχεθεί το υπουργείο Οικονομικών να εφαρμόσει από τον περασμένο Σεπτέμβριο, είναι ακόμη στα χαρτιά. Εξέφρασαν επίσης την έκπληξή τους, ότι μια οικονομία σε κρίση δεν έχει καταφέρει ακόμη να εισπράξει φόρους παλαιοτέρων ετών, όπως για παράδειγμα το ΕΤΑΚ του 2009.
Από την άλλη μεριά, η επιλογή της οριζόντιας επιβολής νέων φόρων θεωρείται επισφαλής, δεδομένου ότι μπορεί να παρατείνει την ύφεση της ελληνικής οικονομίας και για το 2012.
Παρ' όλα αυτά, όλοι έμειναν σύμφωνοι για το γεγονός ότι πλέον θα πρέπει να πληρώσουν τώρα αυτοί που, λόγω της χαλαρότητας και της πολυπλοκότητας του φορολογικού συστήματος, καταφέρνουν να φοροδιαφεύγουν.
Στην κατεύθυνση αυτή, ένα μέτρο που θα εξεταστεί μέχρι και την τελευταία στιγμή ως προς τη σκοπιμότητα και το οικονομικό αποτέλεσμα που θα έχει, είναι η επιβολή μιας νέας φορολόγησης στις επαγγελματικές τάξεις οι οποίες κατηγορούνται για υψηλή φοροδιαφυγή. Τους ελεύθερους επαγγελματίες, για τους οποίους επανεξετάζεται η άρση του αφορολογήτου. Το μέτρο ξανάρθε στο τραπέζι από τα στελέχη του ΔΝΤ, τα οποία το είχαν επεξεργαστεί σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, από το 2008.
Από το πρώτο ευρώ [EUR=X]
Στελέχη του Ταμείου θύμισαν στους επιτελείς του υπουργείου Οικονομίας την πρόταση που είχε κάνει ο τότε υπουργός Οικονομίας, Γιώργος Αλογοσκούφης, περί της φορολόγησης με ποσοστό 10% από το πρώτο ευρώ όλων των ελευθέρων επαγγελματιών, με στόχο την αύξηση των φορολογικών εσόδων. Το μέτρο θεωρείται «δίκαιο» από την τρόικα, δεδομένου ότι τα έσοδα από τις συγκεκριμένες επαγγελματικές τάξεις, σε μέσα επίπεδα, υπολείπονται σημαντικά σε σχέση με αυτά των μισθωτών, αφού οι ελεύθεροι επαγγελματίες εκτιμήθηκε ότι έχουν περισσότερες «διεξόδους φοροδιαφυγής».
Η τρόικα επέμεινε σε κάποια επιπλέον φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών, δεδομένου ότι, από τα 700 εκατ. ευρώ επιπλέον έσοδα που θα έδινε η εφαρμογή των τεκμηρίων, το όφελος φαίνεται να μην υπερβαίνει τα 300-350 εκατ. ευρώ.
Το βασικό σενάριο για την εφαρμογή του μέτρου είναι ίδιο με αυτό που είχε προταθεί πριν από 2,5 χρόνια. Δηλαδή τη φορολόγηση από το πρώτο ευρώ, κάποιο χαμηλό φορολογικό συντελεστή των εισοδημάτων των ελεύθερων επαγγελματιών μέχρι και το όριο του αφορολόγητου και, στη συνέχεια, για τα επιπλέον εισοδήματα να φορολογείται με βάση την ισχύουσα φορολογική κλίμακα. Με τον τρόπο αυτόν, όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα πλήρωναν υποχρεωτικά το ποσό των 1.050 ευρώ και το Δημόσιο θα εισέπραττε περίπου 1,2 δισ. ευρώ περισσότερα έσοδα.
Εξετάζεται μια νέα έκτακτη εισφορά στα ακριβά ακίνητα με αντικειμενική αξία πάνω από τα 3.500 ευρώ ανά τ.μ., η οποία θα επιβαρύνει αποκλειστικά τα υψηλά εισοδήματα.
Παράλληλα, εξετάζεται μια νέα έκτακτη εισφορά στα ακριβά ακίνητα με αντικειμενική αξία πάνω από τα 3.500 ευρώ ανά τ.μ., η οποία θα επιβαρύνει αποκλειστικά τα υψηλά εισοδήματα. Στο πλαίσιο των φορολογικών αλλαγών μόνιμου χαρακτήρα, με στόχο την αύξηση των δημοσίων εσόδων σε μόνιμη βάση, εξετάζεται επίσης η μείωση του αφορολογήτου για την επιβολή ΦΑΠ από τα 400.000 ευρώ, που είναι σήμερα, στα 300.000 ευρώ. Δύσκολο επίσης θα είναι να αποφευχθεί και μια νέα αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ στο 13% για τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. Επίσης, θεωρείται βέβαιη η εφαρμογή, μέσα στο έτος, ΕΦΚ στα μη αλκοολούχα ποτά και μια νέα αύξηση των φόρων κατανάλωσης σε προϊόντα καπνού και αλκοολούχα ποτά.
Συζήτηση για το αφορολόγητο των χαμηλών εισοδημάτων
Ενα μέτρο που προτάθηκε από τους ελεγκτές και εξετάζεται από το υπουργείο Οικονομικών είναι και η μείωση του αφορολόγητου, από τα 12.000 που είναι σήμερα, ακόμη και κάτω από τα 10.000. Το μέτρο ήρθε σε διαπραγμάτευση, μετά την αποτυχία σε επίπεδο είσπραξης εσόδων που φαίνεται ότι θα έχει το μέτρο των αποδείξεων με την επιστροφή φόρου την οποία εξασφαλίζει.
Το μέτρο της μείωσης του αφορολογήτου στις 9.000 ευρώ, από τα 12.000 ευρώ που είναι σήμερα, τέθηκε επιτακτικά από την τρόικα, με στόχο τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, μια μείωση του αφορολογήτου στα 9.000 ευρώ, από 12.000 ευρώ που είναι σήμερα, θα αύξανε τους υπόχρεους σε φόρο κατά 745.639 άτομα, από τα συνολικά 5,6 εκατ. Ελλήνων που υποβάλλουν φορολογική δήλωση με βάση τα εισοδήματα του 2009.
Θα δημιουργούσε όμως ένα νέο πρόβλημα με τα όρια ισχύος των φορολογικών συντελεστών, όπως αυτοί διαμορφώθηκαν από το φορολογικό νομοσχέδιο του 2010. Συνεπώς, συμφωνήθηκε με την τρόικα να γίνει μελέτη, η οποία θα εξετάζει εναλλακτικά σενάρια, ώστε η εφαρμογή του μέτρου -από το 2012- να μην επιβαρύνει τα χαμηλά εισοδήματα.
Εκτιμάται, πάντως, ότι με μια ήπια εφαρμογή του μέτρου θα είχαμε μια αύξηση της φορολογίας των μισθωτών κατά 500 - 600 εκατ. ευρώ, χωρίς να πληγούν ιδιαίτερα τα μικρά και μεσαία εισοδήματα ως τα 40.000 ευρώ.
«Ενα τέτοιο βήμα προσκρούει εκ πρώτης όψεως στο μέτρο της αύξησης του αφορολόγητου από αποδείξεις καταναλωτικών δαπανών, το οποίο όμως, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, θα προσαρμοστεί αναλόγως.
Σημειώνεται ότι, για το 2011, χωρίς αυτό να φαίνεται ότι θα επιτευχθεί, προβλέπεται σημαντική αύξηση των εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού και να ανέλθουν στα 59,3 δισ. ευρώ και αναμένεται να προκύψει από την πλήρη απόδοση πλήθους φορολογικών και διαρθρωτικών μέτρων που έχουν ήδη ληφθεί το 2010 και νέων παρεμβάσεων που ήδη υλοποιούνται.
Περικοπές με βάση εισοδηματικά κριτήρια
Μέχρι και το τέλος του χρόνου, το υπουργείο έχει επιφορτιστεί να ξεκαθαρίσει τις 980 φοροαπαλλαγές, με στόχο να μειωθούν οι φορολογικές δαπάνες κατά περίπου 2,5 δισ. ευρώ μέχρι και το 2013, περικόπτοντας με βάση εισοδηματικά κριτήρια αποδείξεις από τόκους στεγαστικών δανείων, απαλλαγές από εγκατάσταση συστημάτων φυσικού αερίου, αποδείξεις υγείας φροντιστηρίων ιδιαίτερων μαθημάτων και ιδιωτικών σχολείων.
Στο πεδίο των κοινωνικών επιδομάτων, υπάρχει επίσης πίεση για περικοπές, έστω και μέσω της επιβολής εισοδηματικών κριτηρίων, τα οποία δεν θα εξαιρούν ούτε και τα επιδόματα ανεργίας.
ΕΚΑΣ - Επιδόματα
Στην κατεύθυνση της μείωσης του κοινωνικού κράτους, εξετάζεται η αλλαγή κριτηρίων χορήγησης (κυρίως με την επιβολή εισοδηματικών κριτηρίων), του ΕΚΑΣ, των επιδομάτων ανεργίας, των πολυτεκνικών επιδομάτων και των επιδομάτων μονογονεϊκών οικογενειών. Επίσης, θα περικοπούν μέχρι μηδενισμού τα εισιτήρια της εργατικής εστίας για θέατρο, κινηματογράφο, βιβλία. Τα επιδόματα κοστίζουν σε ετήσια βάση περίπου 1,91 δισ. ευρώ. Ο στόχος είναι εξοικονόμηση περίπου 3 δισ. ευρώ μέχρι και το 2015. Στον τομέα αυτόν, η κυβέρνηση θα επιδιώξει οι επιπτώσεις, για λόγους κοινωνικούς, να είναι όσο το δυνατόν μικρότερες.
ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ - tdas@naftemporiki.gr
