Μετά από ένα σαββατοκύριακο πανικού για το μέλλον του ευρώ, την Δευτέρα το πρωί τα χρηματιστήρια πήραν φωτιά. Ο λόγος είναι η φημολογούμενη ιστορική συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών για μια πιο στενή δημοσιονομική ένωση.
Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: Η δημοσιονομική ενοποίηση δεν μπορεί να σώσει την Ευρώπη. Μπορεί να μπορούσε πριν από πέντε χρόνια. Ή σε πέντε χρόνια από σήμερα. Όχι όμως τώρα.
Μια δημοσιονομική ένωση προϋποθέτει ότι η Γερμανία και η Γαλλία θα ελέγχουν τους προϋπολογισμούς και τους φόρους της Ελλάδας. Η Ελλάδα όμως είναι μια διαλυμένη οικονομία. Όπως λέει ο Desmond Lachman του American Enterprise Institute, «η Ελλάδα είναι μια χαμένη υπόθεση. Η συντεταγμένη χρεοκοπία της είναι θέμα χρόνου».
Εν ολίγοις, η όλη κρίση χρέους της ΕΕ έχει να κάνει με τις τεράστιες ανισορροπίες κάποιων φτωχών κρατών, οι οποίες μπορούν να λυθούν μόνο μέσω υποτίμησης των νομισμάτων τους. Δυστυχώς όμως, δεν διαθέτουν δικά τους νομίσματα. Είναι στο ευρώ!
Για να καταλάβουμε τα χάλια του ευρώ, θα πρέπει να εξετάσουμε τους λόγους δημιουργίας του. Η αρχική ιδέα ήταν πως μια νομισματική ένωση θα έκανε την Ευρώπη πιο πλούσια. Οι ασθενέστερες χώρες ήθελαν κοινό νόμισμα με τη Γερμανία, για να μπορούν να δανείζονται με καλύτερους όρους. Η Γερμανία ήθελε το ευρώ, ώστε να μπορούν οι υπόλοιποι να αγοράζουν τα προϊόντα της.
Αυτό και έγινε, με την Γερμανία να εξάγει προϊόντα, που τα αγόραζαν οι άλλοι με δανεικά. Ένας γάμος εξυπηρέτησης δηλαδή. Η «τσιγκούνα» Γερμανία κέρδισε το πλεόνασμα που πίστευε ότι χρειάζεται για να αναπτύσσεται, και οι χώρες της περιφέρειας πήραν το φθηνό χρήμα που ήθελαν για να πλουτίσουν.
Οι επενδυτές δάνεισαν πολλά χρήματα στις περιφερειακές οικονομίες, κάτι που οδήγησε σε ροή κεφαλαίου από τον πυρήνα στα άκρα, με αποτέλεσμα εμπορικά ελλείμματα, και λογιστικές ανισορροπίες.
Όπως λέει ο Paul Krugman (το διάγραμμα είναι δικό του), οι ροές αυτές προκάλεσαν άνθηση στη περιφέρεια, η οποία αύξησε τα κόστη και τις τιμές σε δραματικό επίπεδο. Αυτό όμως ήταν φυσιολογικό, αφού αν μια χώρα γίνει πιο πλούσια, οι τιμές και τα κόστη ανεβαίνουν.
Σήμερα όμως, οι οικονομίες αυτές αποδεικνύονται μη βιώσιμες. Η πιο απλή λύση θα ήταν να διαλυθεί η ΕΕ, και η Ελλάδα (μαζί με άλλα κράτη) να επαναφέρουν τα νομίσματά τους, να τα υποτιμήσουν κατά πολύ, και να προσπαθήσουν να αναπτυχθούν μέσω του εμπορίου. Οι αγορές όμως επιδιώκουν τη σταθερότητα, και δεν μπορείς να διακόψεις ένα πείραμα που διαρκεί μια δεκαετία, χωρίς να προκαλέσεις κρίση. Για αυτό και φτάσαμε σε σημείο, όπου όλες οι επιλογές πλέον είναι κακές.
Από εδώ και πέρα, υπάρχουν δυο δρόμοι για την Ευρώπη. Ή όλοι μαζί, ή διάλυση. Δημοσιονομική ένωση, ή δημοσιονομική καταστροφή. Οι θεωρητικές αναλύσεις τρέφονται με το μαύρο και το άσπρο. Η πραγματικότητα όμως είναι γκρι. Η προοπτική της δημοσιονομικής ένωσης μπορεί να πείσει τους επενδυτές για τη σοβαρότητα της ΕΕ. Όμως η λιτότητα θα συρρικνώσει τις ασθενείς οικονομίες, που θα δυσκολευτούν να παράξουν πρωτογενές πλεόνασμα. Ο υψηλός πληθωρισμός μπορεί να αυξήσει τη ζήτηση, αλλά ένα φθηνό ευρώ δεν θα βοηθήσει την Ελλάδα και την Ιταλία να ανακάμψουν πλήρως μέσω των εξαγωγών, αφού κυρίως εξάγουν εντός της ΕΕ.
Το πιο πιθανό είναι ότι και οι επόμενοι μήνες θα είναι ταραγμένοι όπως όλοι οι προηγούμενοι. Η Ελλάδα δεν μπορεί να σωθεί. Είναι θέμα μηνών να χρεοκοπήσει. Όσον αφορά στην Ιταλία και στην Ισπανία, αυτές ίσως σωθούν, με χαμηλότερα επιτόκια. Η ΕΚΤ θα πρέπει να αναλάβει δράση. Αν ο δανεισμός τους καταστεί πιο προσιτός, το ευρώ ίσως και να επιβιώσει για το 2011.
Όπως λέει ο Lachman: «Η δημοσιονομική ένωση έχει σημασία μόνο εφόσον τα κράτη γλιτώσουν από τα ελλείμματά τους… δεν μπορείς όμως να ελέγξεις τα ελλείμματα, αν όλοι κάνουν οικονομία συγχρόνως».
Και καταλήγει: «Κάποια κράτη οδεύουν σε ύφεση και σε πιστωτική σύνθλιψη, με την Ελλάδα να οδεύει προς συντεταγμένη χρεοκοπία. Μπορεί να αναβληθεί το τέλος, και να επιβραδυνθεί η κρίση, αλλά δεν μπορώ να προβλέψω το τελικό αποτέλεσμα».
Τhe Atlantic
antinews.gr
