Η αντιμετώπιση της προστασίας του περιβάλλοντος ως παράγοντα ανασταλτικό της «ανάπτυξης» -με την έννοια της άμεσης και με οποιοδήποτε κόστος είσπραξης εσόδων- από την παρούσα και τις προηγούμενες πολιτικές ηγεσίες είναι προφανής.
Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες αλλεπάλληλων προσπαθειών νομοθέτησης με μόνο στόχο την υποβάθμιση του περιβαλλοντικού κεκτημένου προς όφελος της «διευκόλυνσης» επενδυτικών σχεδιασμών, που μέχρι τώρα θα αντιμετώπιζαν δυσκολίες λόγω ύπαρξης σοβαρών προβλημάτων περιβαλλοντικού σχεδιασμού.
Τελευταίο παράδειγμα η Κοινή Υπουργική Απόφαση που αφορά την κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων σε κατηγορίες ως προς την περιβαλλοντική τους αδειοδότηση, το θέμα της προστασίας των ακτών από τη διάβρωση και ο υπερβάλλων ζήλος πολιτευτών που είναι πρόθυμοι να παρέμβουν σε επίμαχες διατάξεις- επί των χείρω, πάντα!
Αποφεύγοντας να αναφερθούμε στο σύνολο της υπό επεξεργασία Υπουργικής Απόφασης θα εστιάσουμε στο θέμα των έργων προστασίας των ακτών από τη διάβρωση, φαινόμενο που είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο στις ακτές Κορινθίας και Αχαΐας. Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με την ευρωπαϊκή μελέτη Eurosion η Ελλάδα είναι η τέταρτη κατά σειρά χώρα σε θέματα διάβρωσης, με το 28% περίπου των ακτών της να έχουν υποστεί ή να κινδυνεύει να υποστεί διάβρωση. Η διάβρωση προκαλεί όχι μόνο περιβαλλοντικές αλλά και πολύ σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, ενώ κάθε χρόνο χάνονται τόσο σημαντικά οικοσυστήματα όσο και περιουσίες. Σύμφωνα με την Κομισιόν η αξία των κάθε λογής οικονομικών δραστηριοτήτων, που είναι εγκατεστημένες στην άμεσα απειλούμενη από τη διάβρωση ζώνη των 500 μέτρων από την παραλία, υπολογίζεται στην Ευρώπη μεταξύ 500 και 1.000 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η διάβρωση των ακτών είναι αποτέλεσμα φυσικών διεργασιών αλλά προκαλείται και από ανθρωπογενείς δραστηριότητες (κατασκευές στην ακτή, κατασκευές αντιμετώπισης της διάβρωσης, ναυσιπλοΐα,, κλιματική αλλαγή, μείωση φερτών υλικών λόγω ανθρώπινης παρέμβασης κτλ.) και έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της ακτογραμμής και την απώλεια εδαφών. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και στην Ελλάδα σημαντική συμβολή στην όξυνση του προβλήματος της διάβρωσης των ακτών έχει και η μείωση των φερτών υλών από τους ποταμούς και τους χείμαρρους, λόγω πολλών και μεγάλων τεχνικών έργων. Κάθε χρόνο, πάνω από 10.000.000 τόνοι γης που θα κατέληγαν με φυσικές διαδικασίες στα παράκτια οικοσυστήματα, χρησιμοποιούνται για κατασκευές ή μπλοκάρονται από φράγματα ποταμών και τεχνικά έργα στην Ευρώπη.
Είναι επίσης αποδεκτό ότι η αντιμετώπιση του φαινομένου δεν μπορεί να είναι αποσπασματική και πρέπει να συνεκτιμώνται οι επιπτώσεις συνολικά και τα οφέλη, ειδικότερα, σε σύγκριση με το δημόσιο συμφέρον. Απαραίτητο επίσης είναι να καθοριστούν οι υπό πίεση περιοχές, ο ρυθμός και η διάρκεια της διάβρωσης, ενώ οποιαδήποτε κατασκευή θα πρέπει να προκύψει εφόσον συνεκτιμηθούν τα αποτελέσματα της κατασκευής στο οικοσύστημα, την προστασία του τοπίου, λόγους δημόσιου συμφέροντος και οικονομικό κόστος.
Τον προηγούμενο αιώνα, η περιορισμένη γνώση των παράκτιων διαδικασιών μεταφοράς υλικού (ιζημάτων), είχε συχνά ως αποτέλεσμα να λαμβάνονται στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης λάθος μέτρα για την αντιμετώπιση της διάβρωσης. Σε πολλές περιπτώσεις, η ανάληψη κάποιων συγκεκριμένων δράσεων μπορεί να έλυσε τοπικά το πρόβλημα διάβρωσης, αλλά προκάλεσαν/επιδείνωσαν το πρόβλημα σε άλλες περιοχές - ακόμα και σε απόσταση μερικών δεκάδων χιλιομέτρων - ή δημιούργησαν άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα. Το 2001, περίπου 7600 χιλιόμετρα ακτογραμμής ήταν κάτω από κάποιο πρόγραμμα αντιμετώπισης της παράκτιας διάβρωσης, με τη χρήση τσιμεντένιων κατασκευών και βράχων για να «φτιαχτεί» η ακτογραμμή - κυματοθραύστες, λιμενοβραχίονες ή επιχωματώσεις- και ήπιες μηχανικές μεθόδους - όπως συντήρηση της άμμου.
Τα τελευταία χρόνια σε ευρωπαϊκό επίπεδο αναπτύσσεται μια νέα προσέγγιση για την αντιμετώπιση της παράκτιας διάβρωσης που βασίζεται στα συμπεράσματα της EUROSION της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Προηγούμενες αποσπασματικές αντιδράσεις στην παράκτια διάβρωση έχουν αντικατασταθεί από προληπτικά, ενεργά μέτρα που βασίζονται στην Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης
Σε αντίθεση με τα παραπάνω πληροφορούμαστε ότι μέλη της Ειδικής Επιτροπής Περιβάλλοντος του κοινοβουλίου, όπως η κα Φαρμάκη, Βουλευτής Κορινθίας, προτείνουν την απαλλαγή από την υποχρέωση υποβολής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων των παράλληλων με την ακτή, κάτω από 200 μέτρα, με μόνο επιχείρημα την επίσπευση των διαδικασιών, χωρίς να γίνεται αναφορά ούτε στις μεθόδους που επιλέγονται -και πολλές φορές αποδεικνύονται σπάταλες και αποτυχημένες- ούτε σε δεδομένα που τεκμηριώνουν τη δυνατότητα εξαίρεσης των έργων αυτών λόγω περιορισμένης επίπτωσης τους στο περιβάλλον. Τα έργα που προτείνεται να εξαιρεθούν αφορούν τσιμεντένιους τοίχους και ογκόλιθους, που θεωρούνται σκληρές κατασκευές. Σε περίπτωση δε που μπορούν να αδειοδοτηθούν, χωρίς ΜΠΕ, στην ίδια ακτή, περισσότερες κατασκευές των 200 μέτρων από διαφορετικούς φορείς, τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι καταστροφικά. Τέλος, δεν εξετάζεται η δυνατότητα αξιοποίησης εναλλακτικών, φθηνότερων και λιγότερο εντατικών μεθόδων προστασίας των ακτών από τη διάβρωση.
Αντιλαμβανόμαστε ότι βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, μπορεί κάποιος να αντιληφθεί ότι η πρακτική της υποβάθμισης του περιβάλλοντος υπονομεύει το μέλλον των επόμενων γενεών και οποιαδήποτε προοπτική βιώσιμης ανάπτυξης στη χώρα μας?
